%0 Journal Article %T تحلیل موضوعی «طریق النجات»؛ ولایت‌نامه‌ای در شناخت اهل بیت(ع) %J معارف اهل البیت(علیهم السلام) %I بنیاد بین المللی فرهنگی هنری امام رضا(علیه السلام) %Z 2821-1944 %A پناهی, نعمت الله %D 2022 %\ 09/23/2022 %V 1 %N 2 %P 9-38 %! تحلیل موضوعی «طریق النجات»؛ ولایت‌نامه‌ای در شناخت اهل بیت(ع) %K ادبیات شیعی %K شعر فارسی قرن سیزدهم %K مدح چهارده معصوم(ع) %K طریق النجات %K خیالی اصفهانی %R 10.22034/mab.2022.343344.1042 %X وقایع سیاسی اجتماعی در قرن‌های نخستین اسلام از منظر شیفتگان امامت و اهل بیت(ع) انعکاس‌دهندۀ مظالم و فجایع حاکمان زمان است. واکنش اعتراضی به این مظالم و فجایع طی سال‌ها به اشکال مختلف بروز پیدا کرده و گاهی نیز در فضای اختناق‌آمیز و تیره و تار زمان با سرودن قطعات و گونه‌های ادبی به دو شکل ابراز تولّی و اظهار تبرّی پایه‌ریزی شده است. با این پیش‌فرض، ولایت‌نامه‌ها در بردارندۀ کامل‌ترین سروده‌هایی است که شاعران شیعه با اظهار ارادت به خاندان نبوت و امامت، میراث ادبی ماندگاری را در حفظ و انتقال معارف اهل بیت(ع)، معجزات، کرامات و فضایل ائمه(ع) ثبت کرده‌اند؛ به‌طوری‌که مهم‌ترین منبع مناقب‌خوانان و راویان دینی در بین مردم کوچه و بازار بوده است. این مقاله، با بررسی یکی از بهترین مصادیق «ولایت‌نامه»سُرایی، به روش توصیفی‌تحلیلی می‌کوشد منظومۀ طریق النجات خیالی اصفهانی را معرفی، توصیف و تحلیل موضوعی کند؛ با نگاهی به ساختار موضوعی کتاب که بر حمد خدا، نعت پیامبر اسلام(ص) و مدح و ثنای چهارده معصوم(ع) استوار است، شاعر می‌کوشد با استناد به روایت‌های دینی، به خصوصیت‌های برجسته و جریان‌ساز شخصیت‌های دینی تاریخ تشیّع اشاره کند. با این هدف مضامینی مثل وقایع مهم و اعجازهای خاص پیامبر(ص)، عظمت چشمگیر مقام حضرت علی(ع)، مظلوم واقع شدن امامان شیعه(ع)، واقعۀ عظیم کربلا، علم گسترده و اخلاق انسان‌دوستانه امامان، صبر و شکیبایی بر شداید و مصیبت‌های زندگی، از مهم‌ترین بخش‌های کتاب است که در این مقاله به‌ترتیب از نعت پیامبر(ص) تا حضرت قائم(عج) توصیف و تحلیل شده است. زبان شعری پرفخامت و تعابیر ناب شاعرانه که به تناسب هر بخش، ابیاتی از آن انتخاب شده، گواه است که شاعر با بلاغت کلام این منظومۀ غنی را جذاب‌تر و دل‌نشین‌تر کرده است. %U https://www.maarefahlalbayt.ir/article_156877_65b8ab6c3f4798584dce0639453c8416.pdf