بررسی تفسیری روایی نزول قرآن و ولایت در ظرف وجودی فاطمۀ زهرا (ع) با استناد به آیۀ اول سورۀ قدر

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 دانشجوی دکترای کلام اسلامی دانشگاه قم

2 دانشیار گروه فلسفه و کلام دانشگاه قم

چکیده

سورۀ قدر و شب قدر، از نظر معنا و محتوا با مقام قدسی حضرت فاطمۀ زهرا(س) مرتبط و حاوی اسراری از زوایای پنهان شخصیت ایشان است. در اولین آیۀ سورۀ قدر، ضمیر «هُ» در «انزلناه»، طبق نظر مفسران، کنایه از نزول قرآن است و طبق روایاتی، این ضمیر به نزول ولایت اشاره دارد. لیلة قدر در آیۀ مذکور نیز براساس معنای ظاهری، ناظر به زمان مشخص در یکی از شب­های ماه رمضان است، ولی معنای باطنی آن به هویت غیبیه اشاره دارد و طبق روایتی، منظور از لیله، حضرت زهرا(س) است. این مقاله با رویکردی تحلیلی توصیفی و با استفاده از منابع کتابخانه­ای، می­کوشد تا اثبات کند که قرآن و ولایت در هویت شب قدری‌شان در حقیقت فاطمی جاری شده و وجود قدسی ایشان، ظرف نزول ولایت و قرآن است. برای اثبات این موضوع، می­توان به دلایلی اشاره کرد از جمله: مقام مادری یا مقام نفس کلی زهرا(س)، اسوه و حجت بودن ایشان بر ائمۀ ­اطهار(ع)، مثال قلب بودن زهرا(س) برای پیامبراکرم(ص) و وارث کمالات نبوی بودن ایشان و... . درنهایت، با استناد به حدیث­ شریف­ کساء و ماجرای مباهله و حدیث قدسی «لولاکَ لما خلقتُ الأفلاک» بیان می­شود که نه­تنها حضرت­زهرا(س) ظرف نزول قرآن و ولایت، بلکه محور و مقصد نبوت و علت مبقیۀ وحی و رسالت نیز آن حضرت است.

کلیدواژه‌ها