بررسی مُولفه‌های بصری رخدادهای مهم زندگانی امام حسن مجتبی(ع) در نگاره‌های دوره ایلخانی تا صفوی

صحفی, سید عباس; علی پور, مرضیه

doi:10.22034/mab.2022.334550.1028

بررسی مُولفه‌های بصری رخدادهای مهم زندگانی امام حسن مجتبی(ع) در نگاره‌های دوره ایلخانی تا صفوی

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

¹ دانش آموخته سطح 4 حوزه علمیه قم

² دکترای تاریخ تطبیقی تحلیلی هنر اسلامی دانشگاه شاهد

10.22034/mab.2022.334550.1028

چکیده

نگارگری به‌ عنوان یکی از جلوه‌های زیبای هنر اسلامی سیر تحول‌ معنوی خود را از ارزش‌های حاکم‌ بر جامعه برگرفته و هنر مصورسازی نسخه‌هایی با مضامین شیعه همواره تحت ‌تاثیر تفکر مذهبی هنرمندان و حامیان آنها در دوران مختلف بوده‌است و بخش عمده‌ای از آنها روایات مربوط به زندگانی پیامبر(ص) و اهل ‌بیت ایشان را مُتجلّی ساخته‌اند. رویکرد هنرمندان به این مضامین موجب بروز مُولفه‌های خاصی از پردازش‌های تمثیلی، نشانه‌ای و انتزاعی در جهت روایتگری نسبت به سایر موضوعات در نگارگری گشته‌است تا مضامین شیعه را به زبان تصویری انعکاس دهند. امام حسن مجتبی(ع)، امام دوم شیعیان، به‌دلیل درک هر دو مرحله نبّوت و امامت از تاریخ اسلام در وقایع مهم بسیاری حضور داشته‌اند که همگی نشان از جایگاه رفیع آن حضرت در نزد پروردگار، رسول‌ خدا(ص) و اهل‌ بیت(ع) دارد. این تحقیق با هدف بررسی جایگاه این هُمام در نگارگری، به مطالعه نگاره‌هایی که رخدادهای مهم زندگانی ایشان را منعکس کرده‌اند، می‌پردازد که به روش توصیفی تحلیلی با رویکرد تطبیقی بوده و اطلاعات از منابع کتابخانه‌ای جمع آوری شده‌است. یافته ها مبین این امر هستند که این نگاره‌ها وقایع مهم زندگانی امام حسن(ع) را بر اساس باورهای شیعه و آیات و روایات به نمایش گذاشته‌اند و در هر یک از آنها بر مبنای مضمون مدنظر، مُولفه‌های بصری و نمادین به انعکاس امامت امام حسن(ع) به عنوان دومین جانشین بلافصل حضرت رسول(ص) بعد از حضرت علی(ع) به امر الهی پرداخته‌اند.

کلیدواژه‌ها