هجرت امام رضا (ع) به مرو و تأثیر آن بر بلوک‌های سازنده فرهنگ و تمدن اسلامی در قرن سوم و چهارم هجری با تاکید بر عنصر وحدت بخش در تمدن

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسنده

استادیار سازمان مطالعه وتدوین کتاب های درسی (سمت )

چکیده

شهر تاریخی مرو به‌‌عنوان مادرشهر خراسان بزرگ و تاریخی دارای زمینه، ظرفیت و فرصت‌های تمدنی بالقوه‌ای بوده است. هجرت امام رضا(ع) نیز باعث شکوفایی این ظرفیت ها، فرصت ها و مهار آسیب ها و عوامل بازدارنده شد تا این سرزمین در شکل گیری و تثبیت فرهنگ و تمدن اسلامی ایفای نقش کند. در این مقاله، با رویکرد توصیفی تحلیلی و روش اسنادی، پس از تبیین عوامل و عناصر تمدن‌ساز به‌ویژه عنصر وحدت‌بخش از نگاه صاحب‌نظران، با مروری بر سابقۀ تاریخی مرو و اهمیت و جایگاه تمدنی آن در قرن سوم هجری و همچنین بررسی فرصت‌هایی که در اختیار امام رضا (ع) و اهل ‌البیت پیامبر گرامی (ص) بوده، هجرت امام رضا (ع) به این دیار مطالعه شده است. در نتیجه، امام رضا (ع) ضمن درک صحیح موقعیت پیش آمده به‌عنوان ولی‌عهد و با استفاده از ظرفیت‌های عمومی خراسان با محوریت مرو و با داشتن مزیت‌های فردی در جایگاه عالم آل محمد و فرزند رسول خدا (ص)، توانست تأثیر شگرفی در بلوک‌های سازندۀ تمدن به‌ویژه عنصر وحدت‌بخش، شکوفایی و بقای تمدن اسلامی در قرن سوم و چهارم هجری بگذارد.

کلیدواژه‌ها