عملکرد خواص حزب علوی، پیش درآمدی بر پیروزی نبرد جَمل (مطالعه موردی: واکاوی تاریخی عملکرد ام سلمه)

نوع مقاله : مقاله پژوهشی

نویسندگان

1 کارشناس حقوق، دانشجوی کارشناسی ارشد دانشگاه علوم و فنون دریایی خرمشهر

2 محقق پسادکتری تاریخ تشیع، دانشگاه اصفهان

3 کارشناس زبان و ادبیات فارسی دانشگاه پیام نور

چکیده

ازواج رسول خدا(ص) به اتکای مقام وحیانیِ «أمهات المؤمنین» و نزول برخی آیات سوره احزاب در شأن ایشان، از جایگاه خواصِ منزلتی در امت اسلام برخوردار بودند؛ آنگونه که می‌توانستند در معادلات سیاسی نقشی فعالانه به عهده گیرند. یکی از بازه‌های زمانی که در آن دو تن از همسران رسول خدا _عایشه و ام سلمه_ وارد کنش و واکنشهای سیاسی شدند، دوران خلافت امیرالمؤمنین(ع) بود. امام علی(ع) پس از تصدی خلافت، با کارشکنی گروهی بنام «ناکثین» روبرو شد که به بهانة خونخواهی عثمان، در صدد گرفتن حاکمیت از ایشان برآمدند و در این کشاکش عایشه به تضعیف و ام سلمه به تقویت جبهه امام مسلمین پرداختند. بر این اساس، پژوهش حاضر تکیه بر روش توصیفی – تحلیلی حول پاسخ به دو پرسش زیر سامان یافته است:
- عملکرد ام سلمه در خصوص تقویت جبهه امام، معطوف به چه اقداماتی بود؟
- با عنایت به اینکه این اقدامات پیش از جنگ جمل رخ داد، بازخورد آن بر نتیجة جنگ جمل چه بود؟
این مقاله بر آن است که ام سلمه، در مقام یکی از نخبگان برجسته جهان اسلام، در برابر دعاوی عایشه و متحدانش، توانست با تمسک به راهبرد احتجاج مبتنی بر آیات قرآن و رویدادهای تاریخی، ارسال نامه‌‌ای برای مهاجرین و انصار که نکات روشنگر بسیار مهمی را دربرمی گرفت، تلاش برای افزایش بصیرت مردمان مکه و نیز اعزام فرزندش در رکاب امام(ع)، موضع گیری کند؛ آنگونه که واکنش این بانو، به عنوان پیش درآمدی بر پیروزی نبرد جمل، قابل تحلیل است.

کلیدواژه‌ها

فایل ها

هم رسانی

ارجاع به این مقاله

آمار